Recensies

Kerkblad voor het Noorden

september 2018
In de Bijbel komt het mysterieuze zeemonster Leviatan voor, in Psalm 104, 26 en in het boek Job (3,8 en 40,25). De Bijbel presenteert Leviatan samen met andere monsters als symbool van een verwoestend, onbegrijpelijk kwaad. Door de taal en beelden van dit symbool te gebruiken wil de Bijbel laten zien dat God soeverein is over heel de kosmos. Zo wordt in deze bundel de belichaming van de macht van het kwaad in allerlei monsters verkend vanuit het Oude Testament, het Nieuwe Testament en vanuit het perspectief van theologie, religie en kunst. En dat leidt tot een mooie verzameling opstellen over Leviatan, de monsters in de Bijbel en de macht die zij vertegenwoordigen. Want naast Leviatan komen ook de (zee)monsters in Jesaja en Ezechiël aan bod. En natuurlijk de monsters (beesten) die we in Openbaring tegenkomen. Allemaal onderhoudend, behapbaar en door de (overwegend) vlotte schrijfstijl goed te volgen. Het mooist komt dat in het laatste deel van dit boek aan de orde, in de hoofdstukken 10-15. In het hoofdstuk dat gaat over het boek van Thomas Hobbes, Leviatan, waarin het monster symbool staat voor een sterke staat. En als het beest in de kunst bestudeerd wordt. Helemaal boeiend wordt het wat mij betreft in het laatste hoofdstuk van Reinier Sonneveld: 'Incarnaties van de dood: Leviatan in de film'. Hij laat zien wat op wat voor manier Leviatan in films figureert. Hij stelt dat de vele voorbeelden van het Leviatanmotief nieuwe expressies zijn van het oude en grote verhaal: 'Als we die motieven in films tegenkomen, dan kunnen we ons vrij voelen aan Christus te denken.' Een prikkelend einde van een onderhoudend boek.

NBD Biblion

mei 2018
Dit boek is een Nederlandstalige bewerking van een Engelstalige congresbundel. De titel refereert aan Psalm 84, waarin staat dat God de Leviatan heeft geschapen om ermee te spelen. De Bijbel vermeldt drie monsters: Leviatan, Behemoth en Tannin en dit drietal, maar vooral Leviatan, vormt het onderwerp in deze bundel. Achtereenvolgens worden Oude Testament, Nieuwe Testament, judaïca, theologie, religie en kunst aan de orde gesteld. De omliggende culturen van Israël vormen vergelijkingsmateriaal voor de Bijbelse mythen. Een apart en interessant hoofdstuk is aan de theologie van de blijkbaar nog niet vergeten Utrechtse hoogleraar Van Ruler gewijd. Ook films (zelfs Harry Potter!), literatuur (om te beginnen bij Thomas Hobbes) en beeldende kunst worden op verantwoorde wijze besproken. Bij de beeldende kunst zijn illustratieve afbeeldingen in kleur en zwart-wit geplaatst. Deze zeer interessante bundel is een staaltje van reformatorische theologie op hoog niveau. Voor de gemiddelde lezer is dit dan ook geen gemakkelijk te lezen stof. Met talrijke voetnoten en een register op Bijbelplaatsen.